Region w państwie – Państwo w regionie. Górny Śląsk w państwie Hohenzollernów i Habsburgów (1742-1918)
Aktualności
W dniach 29-30 maja w Katowicach i Rybniku odbędzie się konferencja pod tytułem „Region w państwie – Państwo w regionie. Górny Śląsk w państwie Hohenzollernów i Habsburgów (1742-1918)”. Udział w niej weźmie blisko 40 naukowców z Polski, Niemiec, Austrii i Wielkiej Brytanii.
Organizatorami konferencji są: Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach, Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Archiwum Państwowe w Katowicach, Muzeum w Rybniku oraz Lehrstuhl für Wirtschafts- und Sozialgeschichte Universität Regensburg.
Organizacja konferencji została dofinansowana przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.
Celem konferencji będzie porównanie polityki regionalnej prowadzonej na terenach górnośląskich przez dwa różne państwa stosujące odmienne modele rozwoju i zarządzania. Szczególnie ciekawe wydaje się pokazanie typowości lub wyjątkowości rozwoju regionu w porównaniu z innymi terenami tych państw.
W 1742 roku dokonał się praktyczny podział Górnego Śląska na dwie części, które znalazły się w granicach odrębnych organizmów państwowych. Zakończenie ostatniej wojny śląskiej pokojem w Hubertusburgu w lutym 1763 roku ostatecznie potwierdziło rozdzielenie regionu pomiędzy monarchię Habsburgów i Hohenzollernów. Dla części zachodniej oznaczało to wejście w nowy kręg administracyjno-polityczno-mentalny, natomiast część wschodnia pozostała w dotychczasowych strukturach państwowych i wraz nimi rozwijała się przez cały XIX wiek, aż do upadku po I wojnie światowej.
Odmienne były drogi rozwoju obu państw, z których jedno stało się wielonarodowym cesarstwem, w którym stale ścierały się różne interesy etniczno-polityczne i które w przeciągu XIX wieku wiele utraciło ze swojego uniwersalizmu, a drugie po przegranej wojnie z Napoleonem znalazło w sobie wystarczająco siły i determinacji, aby przeprowadzić znaczące i rozległe reformy pozwalające na konsolidację społeczno-polityczno-gospodarczą przekładającą się na wzmocnienie pozycji międzynarodowej. Polityka budowania sprawnego aparatu administracyjnego, wspierania rozwoju gospodarczego, utrzymywania silnej armii oraz inicjowania zmian społecznych prowadzona w obu państwach różnymi metodami przynosiła również odmienne efekty, którym jednak docelowo miało być stworzenie nowoczesnego państwa i społeczeństwa zarówno z dużymi ambicjami i możliwościami, ale również konkretnymi ograniczeniami i problemami, które w szczególny sposób uwidoczniły się w XX wieku.
Czy znaczne oddalenie od Berlina i Wiednia miało przełożenie na marginalizację i opóźnienie wprowadzanie zmian i zachodzenie procesów modernizacyjnych? Czy Górny Śląsk był peryferiami, daleką „prowincją” na której zmiany zachodziły znacznie później niż w innych częściach państwa? A może istotne znacznie gospodarcze wywołało efekt wręcz odwrotny i spowodowało, że Górny Śląsk stał się pod pewnymi względami regionem przodującym, czy wręcz inicjującym pewne zmiany, nie tylko w wymiarze gospodarczym, ale również społecznym i kulturalnym?
Obrady będą transmitowane na koncie Muzeum w Rybniku na portalu Youtube.